چاقی شکمی، به‌معنای تجمع چربی در ناحیه شکم، به‌عنوان یکی از عوامل خطرزای مهم برای سلامت عمومی شناخته می‌شود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که حتی افرادی با وزن طبیعی، در صورت داشتن چاقی شکمی، در معرض خطر بالاتری برای مرگ‌ومیر کلی و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی-عروقی هستند.
تعریف چاقی شکمی
چاقی شکمی به انباشت چربی در ناحیه شکم و اطراف ارگان‌های داخلی اشاره دارد. این نوع چاقی با اندازه‌گیری‌هایی مانند نسبت دور کمر به دور لگن (WHR) و نسبت دور کمر به قد (WHtR) سنجیده می‌شود.
یافته‌های پژوهشی اخیر
بر اساس مطالعه‌ای که در مرکز تحقیقات غدد پژوهشکده علوم غدد درون‌ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شده است، نتایج زیر به‌دست آمده است:
• افزایش خطر مرگ‌ومیر در افراد با وزن طبیعی و چاقی شکمی: افرادی که شاخص توده بدنی (BMI) طبیعی دارند، اما دچار چاقی شکمی هستند، در مقایسه با افرادی با BMI و نسبت دور کمر به دور لگن طبیعی، در معرض خطر بیشتری برای مرگ‌ومیر کلی و مرگ‌ومیر قلبی-عروقی قرار دارند.
• تأثیر نسبت دور کمر به قد: افزایش نسبت دور کمر به قد با افزایش مرگ‌ومیر قلبی-عروقی و مرگ‌ومیر کلی در هر دو جنس مرتبط است.
• تفاوت‌های جنسیتی: زنان با نسبت دور کمر به دور لگن بالا، بیشتر در معرض مرگ‌ومیر کلی و مرگ‌ومیر قلبی-عروقی هستند.
• تأثیر سن: افراد زیر ۶۵ سال با چاقی شکمی، خطرات بیشتری را تجربه می‌کنند.
پیامدهای بالینی
این یافته‌ها نشان می‌دهد که ارزیابی چاقی شکمی، حتی در افرادی با وزن طبیعی، باید به‌عنوان بخشی از معاینات روتین در نظر گرفته شود. اندازه‌گیری‌های تن‌سنجی مانند نسبت دور کمر به دور لگن و نسبت دور کمر به قد می‌توانند به شناسایی افرادی که در معرض خطر بالاتر مرگ‌ومیر هستند، کمک کنند.
پیشنهادات برای کاهش چاقی شکمی
• تغییرات در رژیم غذایی: مصرف غذاهای کم‌چرب و کم‌قند، افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل.
• افزایش فعالیت بدنی: انجام تمرینات هوازی و مقاومتی به‌طور منظم.
• مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن و یوگا.
• مشاوره پزشکی: در صورت نیاز، مراجعه به متخصص تغذیه یا پزشک برای دریافت برنامه‌های شخصی‌سازی‌شده.
جمع‌بندی
چاقی شکمی، حتی در افرادی با وزن طبیعی، می‌تواند خطر مرگ‌ومیر را افزایش دهد. بنابراین، توجه به اندازه‌گیری‌های مرتبط با چاقی شکمی و اتخاذ سبک زندگی سالم برای کاهش این خطرات ضروری است.
